Page images
PDF
EPUB

Deo et domino nostro Jesu Cristo a quo meritis, et precibus beatissimæ virginis, matris Mariæ et omnium sanctorum precatur et sperat peccatorum suorum veniam humilime commendavit ejusque corpori elegit sepulturam in ecclesia sanctissimæ Trinitatis in Monte Pincio fratrum minorum ordinis sancti francisci de Paula juxta sepulturam prædicti bo [næ] me [moriæ] domni Marci Antonij Mureti ejus patrui, illudque voluit associari ad sepulturam per pueros et fanos (sic) et per fratres sanctissimæ Trinitatis prædictæ ac per fratres sancti Augustini et per fratres sancti Dominici supra Minervam de urbe cum pompa funebri benevisa domno Julio providitori seminarii urbis et illius arbitrio quam rem et voluit observari in exequiis celebrandis quibus fratribus sanctissimæ Trinitatis reliquit et legavit tam jure sepulturæ quam amore Dei et ut missas celebrent pro animabus predicti testatoris et bo [næ] me [moriæ] d [omni] Marci Antonii Mureti ejus patrui et similiter debeant celebrare unum aniversarium de officio defunctorum, cum diacono et subdiacono quolibet in simili die obitus dicti testatoris videlicet scuta ducenta monetæ de Juliis, decem pro scuto. Item dictus domnus testator reliquit et legavit jure legati et institutionis et omni alio modo de jure meliori domnæ Annæ ejus matri dilectissimæ et duabus ipsius testatoris sororibus in civitate sen fortasse diocesis Lemovicensis regni Galliæ degentibus scuta mille et quingenta monetæ similia videlicet scuta quingenta similia pro ipsarum qualibet quasquidem domnam Annam matrem et sorores predictas in hac parte et rata quingentorum scutorum pro ipsarum qualibet sibi heredes instituit et nominavit et in illis contentas esse voluit ita quod de bonis et hæreditate ipsius domni testatoris nihil ulterius petere aut pretendere possint nec debeant, et in eventum in quem supradictæ ejus mater et sorores jam ab hac vita decesserint seu earum aliqua decesserit et quandocumque decedent, voluit illis succedere in presenti legato respectivé filios et filias legitimos et naturales ipsarum respectivé pro rata quodque hujusmodi legatum mille et quingentorum scutorum debeat investiri in tot bonis stabilibus fructuosis in civitate aut diocesi Lemovicensi constituendis ad hoc ut remaneant perpetuo inter descendentes dictarum suarum matris et sororum.

Item prædictus domnus testator voluit et mandavit quod infrascripti sui hæredes et præsentis testamenti executores debeant exponere de bonis ipsisus testatoris summam quingentorum scutorum similium pro conficiendis una cruce argentea cum suo crucifixo argenteo, et quatuor candelaria argentea, quam crucem argenteam et quatuor candelaria argentea predictus (sic) dictus D[omnus] testator legavit et concessit jure legatis venerandæ congrega

tioni sub invocatione nativitatis beatissimæ Virginis matris Mariæ erectæ in seminario almæ urbis. Quodque si ullo unquam tempore. contigerit predictam congregationem dissolvi, tunc dictus d[omnus] testator voluit et mandavit crucem et candelaria argentea prædicta devolvi et devenire ac pertinere ad ecclesiam reverendorum patrum professorum nominis Jesu de urbe.

Idem prædictus testator reliquit et legavit simili jure legati almo collegio romano omnes et singulos ac quoscunque libros bibliothecæ necnon et ipsam totam bibliothecam existentem sub custodia supradictorum reverendorum fratrum sanctissimæ Trinitatis in eorum conventu ac etiam quascunque alias scripturas cujusvis qualitatis et quantitatis existentes dicto d[omno] testatori relictos et relictas ac legatos et legatas per antedictum bonæ memoriæ D. Marcum Antonium Muretum ejus patruum in suo ultimo testamento pro usu dieti collegii romani et illius administratorum et rectorum. Quibus collegio romano, rectoribus et administratoribus prædictis expresse prohibuit ne librum aliquem dictæ bibliothecæ ullo unquam tempore vendere, donare aut quovis modo alienare debeant sed perpetuo conserventur in dicto collegio romano prout ipse dictus testator obnixe precatur dictos reverendos domnos rectores et administratores ejusdem collegii nunc et pro tempore existentes quorum conscientias in premissis oneratas esse voluit. Item prædictus testator legavit amore Dei reverendis patribus ecclesiæ nominis Jesu de urbe scuta mille monetæ similia quos rogatos esse voluit et vult quatenus dignentur ipsorum arbitrio missas celebrant et alias præces et suffragia altissimo fundere pro animabus ipsius testatoris, et prædicti quondam Domni Marci Antonii Mureti ejus patrui.

Idem prædictus testator legavit jure legati et de bonis suis per infrascriptos suos hæredes et præsentis testamenti executores exponi voluit et mandavit scuta mille monetæ similia viginti puellis virginibus pauperibus orphanis eligendis et nominandis per eosdem infrascriptos heredes et executores.

Item prædictus domnus testator, jure legati et omni alio modo de jure meliori, legavit scuta duo millia simillia monetæ pro dotandis tot pauperibus puellis virginibus volentibus moniales effici et in monasterio seu monasteriis clausis vitam monialem ducere, quas voluit elegi et nominari per infrascriptos suos heredes et executores ipsorum arbitrio.

Item prædictus domnus testator legavit jure legati et amore Dei hospitali sancti Jacobi incurabilium de urbe scula centum monelæ similia.

Item dictus domnus testator jure legati et amore Dei legavit hospitali fratrum vulgariter dictorum del Gioanni de Dios posito in

T. XXXVI.

29

insula ante ecclesiam sancti Bartholomei de urbe alia scuta centum similia.

Item dictus domnus testator jure legati et amore Dei legavit alia scuta centum monetæ venerandæ societati Sanctorum Duodecim Apostolorum in ecclesia Sanctorum Apostolorum de urbc.

Idem prædictus domnus testator reliquit et legavit excellenti domno Marsilio, phisico, octuaginta scuta monetæ pro omni et toto eo quod idem domnus Marsilius posset pretendere et sibi deberi ex hæreditate et bonis tam bonæ memoria domni Marci Antonii Mureti patrui quam ipsius domni testatoris, ita quod nihil amplius ex hæreditate et bonis prædictis petere possit.

Item testator legavit scilicet scuta quinquaginta similia Lucæ, filio Johannis Bene de terra sanctæ Victoriæ in provincia Marchiæ qui de præsenti inservit ipsi domno testatori in ejus infirmilate.

Item dictus D[omnus] testator voluit et mandavit ejus debita omnia et legata suprascripta solvi debere de bonis suis per suos hæredes et executores infrascriptos quanto citius fieri poterit.

Item dictus domnus testator in reliquis omnibus suis bonis stabilibus et mobilibus, juribus, actionibus et reditibus quibuscunque præsentibus et futuris ubilicet existentibus suos hæredes universales pro equali portione instituit et esse voluit ac ore proprio nominavit reverendum domnum Ludovicum Rivaldi, archidiaconum Venetensem, et domnum Marcum Antonium Lanfrancum Veronensem, non minus fidos quam charos amicos suos absentes tamquam præsentes, quibus dedit et concessit plenam et omnimodam potestatem facultatem et auctoritatem de bonis ipsius testatoris vendendi, alienandi et disponendi eorum arbitrio voluntatis, et credita exigendi, de exactis quictandi, aliaque omnia faciendi pro totali effectuatione et executione præsentis sui testamenti et suæ ultimæ voluntatis. Quos quidem domnos Ludovicum Rivaldi et Marcum Antonium Lanfrancum dictus domnus testator instituit ac deputavit sui testamenti et suæ ultimæ voluntatis hujusmodi conjunctim executores cum facultatibus prædictis et cum ela ad lites in forma amplissima et cum potestate subsituendi (sic) specialiter et generaliter scilicet? promittens scilicet? relevans scilicet? hanc autem dictus domnus testator asseruit suam ultimam voluntatem et suum ultimum testamentum quam et quod voluit valere jure testamenti ac jure codicillorum et seu donationis causa mortis aut inter vivos et tamquam jure ultimæ voluntatis quo melius valere poterit et tenere, rogans me notarium infrascriptum ut de premissis unum et plura publicum et publica conficerem instrumentum et instrumenta.

Acta fuerunt hæc Romæ in domo seminarii urbis sita in platea ante ecclesiam sanctorum Manti et Alexandri et in camera inferiori in qua domnus testator lecto jacebat. Præsentibus ibidem reverendis et venerabilibus viris domnis Antiquo Maso clerico Barchino nensi et Jacobo Rasac clerico Vicen[tianensis] diocesis et Joanne Antonio Patriano clerico Fanentin. diocesis et Julio Tani de Castro plebis Clusula diocesis et Paulo Florello, Romano regionis pontis, et Cristophoro Ganilo Aquensis, diocesis, et Bernardus Marinangeli de Monte Falcone, Spoletan. diocesis. Testibus ad premissa vocatis specialiter atque rogatis.

Die secunda mensis octobris 1586.

In nomine Domini. Amen. Ego notarius infrascriptus requisitus domnum Marcum Antonium Muretum lecto jacentem infirmum quatenus in sui conscientia dicat et declaret an testamentum per ipsum conditum sub die 24 mensis septembris proxime preteriti per acta mei notarii infrascripti illud condiderit et fecerit alicujus seu aliquorum persuasionibus, videlicet quod de rebus et bonis suis sic vel sic aut modo et forma quibus dictum testamentum condidit et fecit condere et facere deberet. Qui quidem domnus Marcus Antonius Muretus dixit se hodie sacrosanctum eucharistiæ sacramentum recepisse et se prædictum suum testamentum et suam ultimam voluntatem sub die 24 mensis septembris proxime præteriti condidisse modo et forma in eodem contentis et expressis et ad ita testandum a nemine fuisse inductum, edoctum, impulsum aut persuasum, sed sola comitante Spiritus Sancti gratia et propria conscientia ita dictante. Quodque testamentum et ultimam suam voluntatem prædictam ac omnia et singula in eodem testamento contenta et expresse quatenus opus sit confirmat, approbat et ratificat, illudque perpetuo valiturum declarat omni modo de jure meliori et se nihil in prædicto suo ultimo testamento velle addere, minuere aut mutare intendit, nec in aliquo illi prejudicare super quibuscumque? Actum Romæ, in edibus seminarii urbis et in camera inferiori ad manum dexteram ad ingressum supradicti seminarii, præsentibus domno Cesare de Petris, cive Romano regionis Pinçe? et reverendo domno Phillippo Borgio, clerico Melitensi, testibus ad præmissa vocatis specialiter atque rogatis.

Coppia extracta ex originali nota et cum eadem concordat.
Jo. Junianus, notarius et rogatus subscripsit.

LES POETES LIMOUSINS

JUGÉS PAR BALUZE

Lettre inédite à François d'Aguesseau, âgé de quatorze ans (1682)

Parmi les manuscrits que M. Léopold Delisle vient de faire récemment restituer à la France, et dont le trop fameux Libri avait privé notre pays, figurent à la Bibliothèque nationale, sous les nos 2,336 et 2,337 des Nouvelles acquisitions latines, deux beaux et précieux volumes intitulés : Correspondance de Baluze, que M. Tamizey de Larroque avait bien voulu nous signaler dans l'important Catalogue consacré par M. Delisle (Paris, Champion, 1889) à ces manuscrits des collections Libri et Barrois. C'est avec bonheur que nous avons parcouru ces deux volumes qui avaient pour nous un double attrait. Baluze est, on le sait, un des plus précieux épistolaires du xviie siècle, sur lesquels nous nous livrons à des recherches étendues, puis il est une des plus illustres figures de notre cher Limousin. Parmi beaucoup d'autres documents que nous publierons, s'il plaît à Dieu, en temps et lieu, nous avons été assez heureux pour rencontrer, vol. 2,336 f. 5, une lettre malheureusement en latin, mais des plus intéressantes, de notre savant compatriote, adressée à un tout jeune homme, qui devait être plus tard lui-même une des illustrations du Limousin et de la France, François d'Aguesseau. Aussi est-ce avec joie que nous venons faire goûter à nos chers confrères de la Société archéologique et historique du Limousin toute la saveur de ce document inédit d'un double intérêt local.

Notre document est une minute, non signée, de la main de Baluze. On sait que le savant bibliothécaire de Colbert avait la bonne habitude de garder copie de toutes les lettres qu'il écrivait à ses innombrables correspondants: il nous a conservé ainsi, au grand profit de la science, notamment dans la précieuse collection connue sous le nom d'Armoires, des trésors d'érudition que nous espérons pouvoir livrer un jour à la publicité. Ce bon exemple aurait bien dû être imité par tous les érudits, car combien de richesses ont péri, qui, s'il avait été suivi, feraient aujourd'hui le bonheur des travailleurs.

On admirera le ton charmant, doctoral et paternel à la fois, sur lequel Baluze parle à son tout jeune correspondant, âgé de quatorze ans « penè puero ». François d'Aguesseau, qui devait être plus tard le grand

« PreviousContinue »