Page images
PDF
EPUB

LXXIII

1092-1110

Omnibus hominibus notum sit, quoniam ego Archambaldo de Borzolas, dono Deo et Sancto Petro Vosiensi, cum filio meo Gauzfredo, apud Briva (1), unum solarium qui debet IIII denarios a la Condamina que est juxta aquam; VI denarios et dimidium modium de sigile et Il sextarios de civada et II gallinas et unam trogam eldesme (2); a Paisseiras (3) IIII denarios et unam gallinam; a Peirafumada (4) la meitaz del quart de duos mansos; a Chabannas, in duos mansos XII denarios ad Sanctum Hylarium.

Auditores fuerunt domnus abbas Petrus, qui hoc ipsum donum accepit. Geraldus, monacus, Guido, Petrus de la Vallada, Raimundus de la Planca et multi alii.

LXXIV

1111-1124

Cunctis hominibus in presenti vita degentibus, notum fore volumus quoniam Galterius de Castra et Johannes et Stephanus, fratres ejus, dederunt Deo hac beatissime Madalgodi virgini (5), IIII denarios in manso de Noallaguet, ubi Geraldus Laplanca visus est manere, qui semper sunt reddituri in mense martio.

Hoc donum factum est in manu domni Rainaldi abbatis, in capitolio ejusdem monasterio. Auditores fuerunt cuncta congregatio ejusdem loci.

(1) Brive-la-Gaillarde, chef-lieu d'arrondissement (Corrèze), 24 kil. S. de Vigeois.

(2) Unam trogam eldesme, probablement le dixième d'une truie, ou plutôt du produit d'une truie.

(3) Paissiras, village de la comm. de Condat, à 10 kil. N. de Vigeois. (4) Peyrefumade, village de la comm. et du cant. de Larche, 32 kil. S. de Vigeois.

(5) Beatissime Madalgoldi virgini. Sainte Madalgode ou Madelbode ou Badalbode, fut portée dans ce monastère, dit le Gallia christiana vet. t. 4, p. 958, de la Grande Bretagne. Peut-être, dit le P. Bonaventure, t. III, p. 320, à cause des ravages des Normands. Elle opérait des miracles du temps de Bernard Guidonis. LABBE, t. I, Nov. bib., p. 632. On ignore le jour de son culte. (CHASTEL, Martyrologe universel, p. 846.) Ailleurs il est mis le 23 août. (Mém. mss. du Limousin, t. III, p. 103.)

Factum est donum istud regnante Ludovici rege Francorum el sedis episcopatu tenente Eustorgio Lemovicine urbis.

LXXV

1082-1091

*Notum sit tam presentibus quam futuris quoniam Rotbertus de Vallada, dimisit Deo et Sancto Petro apostolo Vosiensi et monachis ejus pro salute animę suę partem suam de exactione quam habebat de Sancto Petro et monachis monasterii Vosiensis, audientibus Rainaldo, monaco, et Petronilla uxore ejus. Petrus autem de Vallada et fratres ejus Geraldus et Gauzbertus, dimise runt Deo et Sancto Petro Vosiensis, pro salute animarum suarum, et patris sui Geraldi, partem suam de exactione, quam habebant de Sancto Petro et monachis Vosiensis monasterii. Audientibus domno Geraldo, abbate, et Gauzberto Malafaida, et Gauzfredo, preposito, et Archambaldo Botone et Geraldo, filio ejus; acceperunt propter hoc ab abbate LX solidos et II modios de segl. Bernardus de Vallada reliquit similiter Deo et Sancto Petro Vosiensi, pro salute animę suę, partem suam de exactione, quam habebat de Sancto Petro et monachis ejus. Audientibus domno Geraldo, abbate, et Gauzberto Malafaida et Gauzfredo, preposito, et Petro de Vallada et Archambaldo Botone et Geraldo, filio ejus; accepit que pro hoc ab abbate X solidos.

LXXVI

Circa 1082

Notum sit omnibus hominibus, quoniam Rotbertus de Vallada et Bernardus, frater ejus, dederunt Deo et Sancto Petro Vosiensi, cum consilio Geraldi Bernardi de Bré, partem suam de solariis et ortibus qui fuerunt quondam Petri, vicarii, audientibus Petro decano, et Geraldo de Userca, et Petro del Montell, monaco, et Rainaldo de Rofiniaco, monaco, et Petro de Rofiniaco, monaco, et Gaufrezdo Delleiriz qui divisionem fecit de hoc solario inter monachos et Geraldum de Vallada et filios ejus, accepe ** runt que propter hoc, a monachis XL solidos.

* Fol. LIII, ro.

** Fol. LIII, vo.

LXXVII

1092-1110

Petrus Audebertus, frater Bernardi Irati, dedit et concessit Deo et Sancto Petro Vosiensi, pro salute animę suę et patris sui et matris suę, omniumque parentum suorum, totum quicquid habebat vel exquirebat in honore (1) et terra Sancti Petri que tenetur a monachis Vosiensibus vel aliis hominibus per eos.

Factum est donum istud ante altare Sancti Petri apostoli, presente domno Petro, abbate. Audientibus fratribus ejusdem loci et Bernardo Irato et uxore ejus, qui hoc donum concesserunt. Audierunt autem hoc ipsum donum Petrus Archambaldus et Arnaldus Delver; uxor autem Geraldi de la Porta, concessit hoc donum similiter Deo et Sancto Petro Vosiensi, audiente fratre suo Petro Audeberto et Bernardo Irato.

LXXVIII

1092-1110

Notum sit omnibus hominibus quia ego Aimiricus Ramnulfus do domino Deo et Sancto Petro apostolo Vosiensi, pro salute anime meę, et patris mei, et matris meę, totum quicquid habeo vel alii per me in manso del Bez et facio donationem de terra de Abriac (2) et della Faifullia (3), ut post mortem meam vel uxoris meę Sancto Petro Vosiensi remaneat quicquid ibi habeo in dominio. Quod si fevales mei, de hac terra, Sancto Petro dare voluerint placitum vel donum quod ipsi fecerint, et ego concedo permanendum et tenendum.

(1) In honore et in terra Sancti Petri. A rapprocher de la note 1, page 40. (2) Habriat, village de la comm. de Saint-Pardoux-Corbier, 8 kil. N. de Vigeois. Un atelier monétaire mérovingien y aurait existé, d'après Deloche, qui mentionne un tiers de sou d'or frappé à Aprianco. Seulement il place Habriat à très peu de distance au nord de Chabrignac, canton de Juillac. Le seul Habriat connu du département de la Corrèze est celui de Saint-Pardoux-Corbier, à 17 kil. N. E. de Chabrignac. (DELOCHE, Mon. mér., p. 132-133).

(3) Farfouillac, village de la comm. de Saint-Pardoux-Corbier, 8 kil. N. de Vigeois, placé à côté d'Habriat, ce qui en rend l'identification absolument certaine.

Factum est donum istud ante altare Sancti Petri apostoli, presente domno Petro, abbate, et fratribus ejusdem loci et Rotgerio, mercatore et Seguino de Surgeiras et Ramnulfo, nepote ejus, et Willelmo, presbitero sancti Pardulfi (1). Hoc donum concessit Audiardis uxor ejus et propter hoc accepit ab abbate XX solidos (2).

[ocr errors]

LXXIX

1092-1110

Notum sit cunctis hominibus quia Bernardus, vicarius de Aient, dedit Deo et Sancto Petro Vosiensi pro matre sua quam monacham fieri fecit in monasterio Vosiensi, bordariam Temus de Solec (3), ubi Gauzbertus visus est manere. Hujus doni auditores fuerunt, domnus abbas Petrus et avunculi ipsius Bernardi, Raimundus, monacus, et Bernardus Amalvinus et Ganzfredus, prepositus, et Ugo Ladenz.

Hoc donum concesserunt frater ejus Arbertus et Geraldus Boso, audientibus Raimundo, monaco, et Bernardo Amalvino et Gauzfredo Bernardo.

LXXX

1092-1110

Notum sit omnibus hominibus quia Bernardus Adulterinus de Sando, et Petrus, filius ejus, dederunt domino Deo et Sancto Petro Vosiensi, pro anima filii sui Geraldi Bernardi, tertium de vinea que est subtus ecclesiam de Sando (4), quam habebant de Geraldo Golferio et Stephano fratre ejus.

* Fol, LIV, ro.

(4) Saint-Pardoux a été réuni à Corbier, chef-lieu de comm.; 7 kil. N. de Vigeois.

(2) Sept lignes laissées en blanc; sur la troisième, d'une écriture postérieure de plusieurs siècles à notre manuscrit (fin du xvi° siècle), on lit:

« Erat conventus monialis in monasterio Vosiarum. » Cette annotation s'applique à la charte suivante où Bernard, vicaire d'Ayen, fait prendre le voile à sa mère.

(3) Soulet, village de la comm. et du canton d'Ayen; 20 kil. S. O. de Vigeois.

(4) Yssandon, chef-lieu de comm., canton d'Ayen, 21 kil. S. O. de Vigeois Yssando, Sando, Dessando, Sandun, telles sont ses différentes dénominations dans notre cartulaire. Hissandone, dans Fredegaire,

Auditores hujus doni, fuerunt domnus abbas Petrus et fratres ejusdem monasterii et Bernardus Amalvinus et Gauzfredus Bernardus et frater eorum Ademarus, presbiter et Petrus de Antizac (1) et Geraldus de La Valleta. Accepit autem idem Bernardus pro hoc ab abbate V solidos.

Geraldus autem Golferius et Stephanus, frater ejus dederunt et concesserunt domino Deo et Sancto Petro Vosiensi, hoc quod habebant in vinea supranominata, quam Geraldus Bernardus habebat de eis.

Audientibus domno Petro, abbate et fratribus ejusdem monas

terii.

[ocr errors]

LXXXI

1101-1104

Notum sit cunctis presentibus et futuris quia ego Petrus Archambaldus et Geraldus frater meus, damus et relinquimus Deo et Sancto Petro apostolo ad Vosiensem locum, pro salute animarum nostrarum III mansos; mansum del Pontell; et mansum del Tell et mansum Verni; quicquid in his mansis habemus vel tenemus totum damus atque relinquimus. Quod si stagnum vel molendinum inter mansum Verni et mansum del Tell et mansum nostrum della Peireira (2) fecerint monachi Vosienses, damus ripatge (3) de eodem manso nostro.

Hoc donum factum est ante altare Sancti Petri apostoli, in presentia domni Petri, abbatis, audientibus Rainaldo Rofiniaci, monaco, et Geraldo, armario, nepote ejus et ceteris fratribus ejusdem loci et Bernardo Larocha et Ademaro Rotberti. Hoc

mal à propos traduit Issoudun par Guizot; Issandone castro, Testament de Saint-Yrieix, en 573; un atelier monétaire y est signalé par Deloche, dans ses Monnaies mérovingiennes du Limousin (p. 161-162). Chef-lieu d'une vicairie importante et du Pago Exandonense (Cartulaire de Beaulieu, charte X, ann. 886-887). Yssandon a joué un rôle considérable dans les soulèvements de l'Aquitaine contre les Francs. Pepin-le-Bret livra sous ses murs, en 763, un combat sanglant, où périt Blandinus, comte des Arvernes, et qui décida du sort de l'Aquitaine. Ses remparts furent plus tard démantelés et le siège de la vicairie transporté à Ayen.

* Fol. LIV, vo.

(1) Antissac, village de la comm. de Louignac, dans l'ancien Pago Exandonense, 25 kil. S. de Vigeois.

(2) La Peyrère, village de la comm. de Donzenac.

(3) Ripaticum. Voir au Glossaire de du Cange, le sens de ce mot.

« PreviousContinue »