Page images
PDF
EPUB

totum ab integro et ad Alaciac IIII aripentos vinearum et in alio loco a Maranciaco (1) I bordariam. Omnia hęc dedit Deo et Sancto Petro Vosiensi ea scilicet ratione ut quandiu vixerint ipse et uxor ejus Ildeardis tenerent; post illorum vero obitum, Sancto Petro Vosiensi remanerent sine ulla contradictione. Dedit quoque post mortem matris suę II mansos alla Masa (2) et II mansos alla Bruza (3) et in alio loco a Preissac (4) I mansum et a Maranciaco, I mansum. Jussit autem ex his fieri testamentum, manuque propria firmavit et bonis viris affirmare rogavit.

Factum est donum istud in mense junio, regnante Rotberto rege Francorum.

Hoc donum concesserunt Ebbulus, vicecomes (5), Frodinus de Porcaria, Rotbertus de Vall, Ugo de Vall, Petrus de Vall, Geraldus de Rofinac, Petrus de Poenciac, Odo d'Espeiruc, Rainaldus, Bernardus.

XXV

DONUM ALAIDIS

Omnibus hominibus notum sit quod Alaidis, uxor Geraldi Rofiniaci, dedit domino Deo et Sancto Petro Vosiensi, in manu Rainaldi monaci filii sui, totum quod habebat, in mansom de Cliam, pro salute animę suę. Hoc audierunt et concesserunt filii ejus Ugo et Petrus Rofiniaci.

Hujus rei auditores, Bernardus, presbiter de Sadra et Geraldus Arnaldi; deditque ei Rainaldus filius suus, pro hoc, unam chellam de seda (6).

(1) Maransac, village de la comm. de Cosnac, cant. de Brive, 25 kil. S. de Vigeois.

(2) La Maze, village de la comm. et du cant. d'Uzerche, 4 kil. N. de Vigeois.

(3) La Brousse, village de la comm. de Sadroc: 10 kil. S. E. de Vigeois. (4) Preissac, village à 2 kil. N. des ruines de l'antique castrum de Bré; 3 kil. N. E. de Coussac-Bonneval (Haute-Vienne), 49 kil. N. O. de Vigeois. Un autre village plus rapproché de Vigeois, Priezac, comm. de SaintSolve, cant. de Juillac, 11 kil. S. 0. de Vigeois, mais moins probable.

(5) Ebles I, vicomte de Comborn, 1001-1040, fils et successeur d'Archambaud I, surnommé Jambe pourrie », et de Sulpicie de Turenne. (6) Chellam de seda (écheveau de soie). Cette charte a paru si intéressante à du Cange, qu'il l'a insérée textuellement dans son Glossaire au

mot SEDA.

XXVI

1092-1110

*Sciendum quoque est quoniam Rainaldus Rotbertus, filius Rotberti de Vall, concessit donum Rotberti de Sadran et insuper dedit Beato Petro Vosiensi, hoc quod habebat in manso de Clian ea scilicet ratione ut quandiu viveret possideret, post mortem autem ejus, Sancto Petro Vosiensi remaneret.

Hujus doni auditores fuerunt, Ugo de Vall, avunculus ejus, Rainaldus de Rofinac, monacus, Archambaldus, presbiter. Post quam autem ille obisset, fratres ejus Petrus, videlicet Rotbertus. et Ugo Rotbertus, donum quod olim frater eorum fecerat de manso de Clian, irritum facere voluerunt atque predictum mansum vi auferre monachis Vosiensibus conati sunt. Tandem autem deprecantibus domno Petro, abbate, et Rainaldo, monaco, eorum consanguineo, prefatum mansum ex toto dimiserunt atque concesserunt monachis Vosiensibus, acceptis a predicto abbate XXV solidis.

Hujus cessionis auditores fuerunt domnus abbas Petrus, Rainaldus, monacus, Gauzfredus, prepositus, Girbertus de Vall, Ugo Meschins de la Garda, Petrus de Tutela, Petrus Rotgerius.

XXVII

DONUM RAINALDI ET HUGONIS ROFINAC

1111-1124

Rainaldus quoque Rofiniaci et Ugo Rofiniaci juvenior, dederunt et concesserunt totum quod habebant vel exquirebant juste et injuste in manso de Clian, domino Deo et Sancto Petro Vosiensi, pro salute animarum suarum omnium que parentum suorum.

Auditores hujus rei fuerunt, Ademarus, presbiter, qui propter hoc eis placitum fecit et Petrus Constantini et alii multi.

Factum est hoc apud æcclesiam sancti Germani (1). Hoc ipsum donum fecit et concessit iterum Rainaldus ipse, audiente domno Rainaldo (2), abbate, avunculo suo et promisit ei quod hoc donum

*Fol. XXIII, ro.

(1) Saint-Germain-les-Vergnes, chef-lieu de comm., cant. de Tulle; 14 kil. S. E. de Vigeois.

(2) Rainald de Roffignac, abbé de Vigeois, 1111-1124.

faciat tenere et concedere Geraldo fratri suo et audientibus Geraldo de Noaliis, monaco et Petro Eschasset. Hoc autem factum est à Chanzaz (1).

XXVIII

1060-1108

*Helias Aldebertus, et mater ejus Agnes, dederunt Deo et Sancto Petro Vosiensi, pro anima Ugonis Aldeberti et pro animabus suis ex propriis rebus dimidium mansum qui vocatur Chasluz (2), ubi Rainaldus visus est manere, tali conventu eut quandiu vixerint, tenerent, et omni anno IIII sextarios tritici redderent pro censu. Dederunt etiam vineam que pertinet ad eundem mansum simili conventu ut quandiu vixerint tenerent atque omni anno IIII sextarios vini reddent et post mortem ipsorum, Sancto Petro Vosiensi remanerent, totum ab integro quicquid ad ipsum dimidium mansum pertinent, sine ulla contradictione. Rogaverunt que ex hoc fieri testamentum.

Auditores hujus doni fuerunt Ebbulus, Petrus Ugo, Bernardus Geraldus, monacus. Regnante Philippo rege francorum, factum est donum istud.

XXIX

Circa 1060

Berniardis et filii ejus Ramnulfus, Petrus, Stephanus atque Rotbertus, dederunt Deo et Sancto Petro Vosiensi cum filio vel fratre suo Geraldo, de rebus suis propriis I mansum a Peirangas (3) ubi Gauzbertus visus est manere et in alio loco ad Sanctum Bonitum (4)

* Fol. XXIII, vo.

(1) Chanzas ou Chauzas, village de la comm. de Perpezac-le-Noir; 5 kil. S. de Vigeois, 40 kil. N. 0. de Saint-Germain.

(2) En marge de l'acte, d'une écriture antérieure au xvie siècle, on lit : Caslaz. Dans le voisinage de Vigeois, nous trouvons Chalais, comm. d'Eyburie, 10 kil. N. E. de Vigeois; Challiac, comm. de Chamboulive, 16 kil. N. E. de Vigeois. Le premier est plus probable.

(3) Purangues? village de la comm. de Vernasal, cant. de Donzenac; 18 kil. S. E. de Vigeois.

(4) Saint-Bonnet-la-Rivière, chef-lieu de comm., cant. de Juillac; 45 kil. S. O. de Vigcois.

II mansos et in alio loco a Chanor (1) I capmansum ubi duo fratres Petrus et Johannes visi sunt manere.

Signum Berniardis; Signum Ramnulfi; Signum Petri; Signum Stephani; Signum Rotberti qui testamentum ex hoc fieri vel firmari rogaverunt.

XXX

Circa 1060

Stephanus de Rofinac et frater ejus Rotbertus dederunt Deo et Sancto Petro Vosiensi cum fratre suo Petro (2) et pro anima patris sui de rebus suis propriis, mansum qui vocatur Jutzal a Rofinac, ubi Geraldus visus est manere et in alio loco a Peirangas I bordariam ubi Petronilla manere visa est, cum servis et ancillis.

Signum Stephani et Rotberti, fratris sui qui testamentum ex hoc fieri rogaverunt. Signum Johanni, decani. Signum Petri de Rofinac (3).

XXXI

* Ugo Gauzfredus, dedit Deo et Sancto Petro Vosiensi, pro remedio animę suę et parentum suorum, de propriis rebus suis II mansos in villa que dicitur Malanio (4) ubi Ermenonus atque Cas

*Fol, XXXIV, ro.

(1) Chenour, comm. de Beyssac, déjà identifié (note 2 de la p. 4). 11 y a encore Chanor, comm. de Sadroc, et Chanoux, comm. et cant. de Brive.

(2) Etienne, Robert et Pierre de Roffignac, fils de Berniardis, mentionnés à la charte précédente (no XXIX). Ils sont fréquemment cités au Cartulaire d'Uzerche, et notamment dans une pièce non datée, citée par Baluze (Bib. nat., mss. de Baluze, vol. 377, p. 86), par laquelle ils donnent au monastère de Saint-Pierre d'Uzerche, tout ce qu'ils possédent dans la commande de Chanzas.

(3) Ici se présente une lacune de 10 folios (XXIV à XXXIII inclusivement). Les copies de Baluze, de Gaignières et du mss. 17,119, F. L. (Bib. nat. de Paris) constatent également cette disparition, qui remonte, on le voit, à plus de deux siècles.

(4) Malagnoux, village de la comm. de Mural, cant. de Bugeat; 36 kil. N. E. de Vigeois. On trouve encore, dans la même direction, le moulin de Malagnoux, 21 kil. N. E. de Vigeois. En marge de l'acte, d'une écriture des xvie et xvire siècles, on lit: Malano et Malanho.

[ocr errors]

tucius visi sunt manere, cum omnibus appendiciis totum ad integrum.

Hujus doni auditores fuerunt domnus Bernardus, abbas ejusdem loci et Aeustorgius, Emma, Geraldus, Ermenonus, sacerdos.

XXXI

1092-1097

Stephanus de Rofinac et frater ejus Rotbertus, dimiserunt Deo et Sancto Petro Vosiensi, hoc quod in manso de Malano requirebant, in quo manere videbatur Geraldus Martinus. Concesserunt quoque omnem terram quam parentes eorum Sancto Petro Vosiensi dimiserant, vel si qui ex eorum heredibus deinceps aliquam terram eidem loco dederint, similiter concesserunt.

Hoc autem fecerunt, in manu Bernardi, vicecomitis (1), in presentia domni Petri (2), abbatis, audientibus Petro de Tutela et Geraldo Malafaida, Gauzberto, monaco, fratre ejus, Gauzberto, preposito. Acceperunt autem propter hoc, XX sol. ab abbate domno Petro.

XXXIII

996-1031

Rotbertus dedit Deo et Beato Petro Vosiensi de propriis rebus suis pro remedio anime sue, I aripentum vinee in villa que dicitur Nigravallis (3).

(4) Bernard, vicomte de Comborn, par usurpation sur son neveu, Ebles II, 1092-1119.

(2) Pierre III Alboin, abbé de Vigeois, succéda à Gérald de Lestrade en 1092.

[ocr errors]

(3) Nigravallis. Ce lieu paraît avoir complètement disparu; les cartes de Cassini et de l'Etat-Major n'en font nulle mention, nous ignorerions même sa situation, sans une charte de l'abbaye d'Uzerche (vers 1061) par laquelle Archambaud III, vicomte de Comborn, et Bernard, son frère, donnent une borderie située entre « Nigram Vallem et Agudor, Agudor, aqueductus (ancienne prévôté qui payait autrefois 25 sol. 7 den.; Pouillé du diocèse de Limoges dressé en 1556, Bibl. nat., 4621, F. F.), est situé entre Voutezac et Allassac, dans un vallon étroit et sombre, où coule la Vézère, qui a bien pu donner ce nom de « Nigravallis » au village aujourd'hui disparu. (Ibidem, BALUZE, 377.)

« PreviousContinue »